Bạn có biết là Việt Nam ta có một loại cờ giàu tính chiến thuật, hấp dẫn không thua kém gì cờ tướng hay cờ vua. Đó chính là cờ gánh, có nguồn gốc từ Quảng Nam thân thương. Bài viết này, cùng tìm hiểu về cách chơi trò chơi này.
Danh mục bài viết
Cờ gánh là gì?
Cờ gánh (hay còn được gọi là cờ chém) là một trò chơi giải trí chiến thuật dành cho hai người chơi. Theo những thông tin có được, trò chơi này có nguồn gốc ở Quảng Nam. Có lẽ ngoài những giây phút lênh đênh trên sóng biển, người dân nơi đây đã sáng tạo nên một trò chơi để giải trí, dần dần cờ gánh trở thành nét văn hóa của người dân xứ Quảng.
Để chơi cờ gánh, ban đầu người bản địa tận dụng những vật liệu sẵn có để làm bàn cờ và quân cờ. Họ vẽ bàn cờ trên nền đất và dùng sỏi, đá hoặc các loại bỏ nghêu, sò… để làm quân cờ. Chỉ đơn giản như vậy nhưng trò chơi này đã những tiếng cười giòn tan trong tuổi thơ của nhiều đứa trẻ.
Hiện nay, với sự phát triển của Internet, cờ gánh đã được biết đến rộng rãi hơn. Trò chơi được đông đảo các bạn trẻ đón nhận, thậm chí nó còn phổ biến trên cả các kênh online để có thể chơi trực tuyến. Bàn cờ và quân cờ cũng đã được thiết kế với nhiều chất liệu khác nhau, được bày bán ở các tiệm tạp hóa, văn phòng phẩm.
Bàn cờ và quân cờ gánh
Bàn cờ gánh có hình vuông, được chia làm 16 ô vuông bằng nhau. Trên bàn cờ được kẻ nhiều đường dọc, chéo cân xứng tạo thành 25 giao điểm, cũng chính là 25 điểm đặt quân trong cờ gánh. Các quân cờ sẽ đi theo đường dọc, chéo được kẻ sẵn.
Về quân cờ, có tất cả 16 quân, được chia thành 2 màu khác nhau để phân biệt. Bắt đầu trò chơi, các quân cờ sẽ được đặt như sau:
Còn quân cờ gánh bao gồm 16 quân, thông thường chia thành 2 màu (hoặc 2 loại dễ phân biệt). Khi bắt đầu trò chơi, các bạn có thể tham khảo:
- 5 quân cờ của mỗi bên được đặt tại 5 giao điểm ở hàng cuối cùng trên bàn cờ về phía mình.
- 2 quân cờ được đặt ở hai mép ngoài cùng của hàng thứ 2 trên bàn cờ.
- Quân cờ còn lại được đặt ở hàng thứ 3, ngoài cùng bên trái.
Trong quá trình chơi cờ gánh sẽ có trường hợp đổi màu quân cờ, vì vậy mà mỗi quân cờ sẽ được đánh dấu sao cho hai mặt có màu sắc (hoặc đặc điểm nhận dạng) khác nhau. Người Quảng Nam trước đây dùng sỏi để chơi cờ gánh thường dùng gạch đỏ đánh dấu lên một mặt sỏi để làm ký hiệu, hoặc nếu dùng vỏ sò làm quân cờ thì chỉ cần lật mặt vỏ sò lại là đã có một hình nhận dạng khác.
Có thể bạn quan tâm: Cách chơi cờ Othello
Cách chơi Cờ Gánh chi tiết
Để giúp bạn nắm rõ về cách chơi cờ gánh, dưới đây chúng tôi sẽ trình bày chi tiết về luật chơi, mục tiêu và các biến số trong trò chơi.
Luật chơi và mục tiêu của trò chơi
Đầu tiên, mỗi người chơi sẽ được chia 8 quân cờ. Các bạn tiến hành xếp các quân cờ theo quy định mà chúng tôi đã trình bày ở nội dung phía trên. Nếu chơi cờ gánh online thì bàn cờ vào trận đã được xếp sẵn.
Bắt đầu chơi, mỗi người sẽ lần lượt di chuyển các quân cờ theo lưới ô vuông. Bạn có thể di chuyển theo chiều ngang, dọc hoặc chéo tùy ý, miễn là đặt quân tại các giao điểm tạo sẵn. Tuy nhiên, lưu ý là chỉ được di chuyển khi không có một quân khác cản đường đi. Bạn sẽ nhận thấy cách di chuyển các quân cờ gánh tương đối giống với quân Tướng trong cờ tướng.
Mục tiêu của cờ gánh chính là đổi màu hết tất cả số quân cờ của đối thủ thành của mình. Điều này tương tự như việc ăn quân của đối thủ. Cách chơi cờ vây khá đơn giản nhưng để giành chiến thắng cuối cùng đòi hỏi bạn phải có tư duy, tính toán trong từng đường đi nước bước.
Các biến số trong trò chơi
Trong cờ gánh sẽ có những biến số khác nhau, phổ biến là “gánh”, “vây/ chẹt” và “bẫy thế cờ mở”. Người chơi phải giải các biến này.
Gánh
Gánh chỉ trường hợp quân cờ của bạn di chuyển đứng giữa hai quân cờ của đối phương, khi đó hai quân bên cạnh sẽ trở thành màu giống với quân cờ của bạn. Bạn sẽ tiến hành lật mặt cờ để thay đổi nhận dạng của hai quân bị “gánh” này.
Lưu ý là bạn chỉ có thể gánh khi chủ động di chuyển quân xuyên giữa quân của đối thủ. Ngược lại, bạn cũng có thể bị đối thủ “gánh” dẫn đến mất quân. Trong trường hợp bạn thấy rằng nước đi sắp tới của mình sẽ bị đối thủ gánh cũng đừng quá lo lắng. Đó chưa phải là điều kiện thua của bạn. Không chỉ có gánh 2, có một số trường hợp còn có thể gánh 4 quân, 6 quân cùng một lúc.
Vây (Chẹt)
Vây (hay còn gọi là Chẹt) chỉ trường hợp quân cờ của bạn bị vây bởi cờ đối phương. Quân cờ này không thể di chuyển sang phải, trái hoặc tiến lên được (cờ gánh không có trường hợp lùi quân). Quân cờ bị vây sẽ bị đổi màu.
Bẫy thế cờ
Cách chơi cờ gánh cũng như khi đang đánh trận vậy. Sẽ có lúc bạn sử dụng những chiến thuật như “thả con săn sắt, bắt con cá rô” hay “lùi một bước, tiến ba bước”. Cụ thể, để dụ cái đối thủ ham cái lợi trước mắt, bạn sẽ đi những nước cờ tạo điều kiện cho đối thủ gánh (đổi màu 2 quân cờ của bạn như giải thích ở trên). Lúc này, bạn đi một nước đi cao tay hơn để gánh 4, gánh 6 quân cờ của đối thủ.
Lưu ý là bạn chỉ có thể gánh khi chủ động di chuyển quân xuyên giữa quân của đối thủ. Ngược lại, bạn cũng có thể bị đối thủ “gánh” dẫn đến mất quân. Trong trường hợp bạn thấy rằng nước đi sắp tới của mình sẽ bị đối thủ gánh cũng đừng quá lo lắng. Đó chưa phải là điều kiện thua của bạn. Không chỉ có gánh 2, có một số trường hợp còn có thể gánh 4 quân, 6 quân cùng một lúc.
Vây (Chẹt)
Vây (hay còn gọi là Chẹt) chỉ trường hợp quân cờ của bạn bị vây bởi cờ đối phương. Quân cờ này không thể di chuyển sang phải, trái hoặc tiến lên được (cờ gánh không có trường hợp lùi quân). Quân cờ bị vây sẽ bị đổi màu.
Bẫy thế cờ
Cách chơi cờ gánh cũng như khi đang đánh trận vậy. Sẽ có lúc bạn sử dụng những chiến thuật như “thả con săn sắt, bắt con cá rô” hay “lùi một bước, tiến ba bước”. Cụ thể, để dụ cái đối thủ ham cái lợi trước mắt, bạn sẽ đi những nước cờ tạo điều kiện cho đối thủ gánh (đổi màu 2 quân cờ của bạn như giải thích ở trên). Lúc này, bạn đi một nước đi cao tay hơn để gánh 4, gánh 6 quân cờ của đối thủ.